اصطلاحات گمرکی و بازرگانی جهت صادرات و واردات کالا

در امور واردات و صادرات طیف گسترده ای از مفاهیم و اصطلاحات وجود دارد که آشنایی و یادگیری آن برای هر تاجر موفقی لازم است. اصطلاحات ترخیص کالا در سراسر جهان مشترک است پس یادگیری ان برای افرادی که در زمینه واردات کالا فعالیت دارند، بسیار کاربردی است. ما در این مقاله بخشی از اصطلاحات گمرکی را که ممکن است در رویه ی گمرکی با آن رو به رو شوید را به طور کامل توضیح داده ایم.

46 اصطلاحات گمرک پرکاربرد در حوزه ی صادرات و واردات

آشنایی با اصطلاحات بازرگانی و گمرکی به توسعه و پیشرفت تجارت بازرگانان کمک می کند. برای مذاکرات و قراردادهای بین المللی تسلط بر اصطلاحات گمرکی باعث می شود که معاملات و فعالیت حرفه ایی شما بدون نقص انجام شود. در زیر مفاهیم و اصطلاحات واردات کالا و واژه ها و اصطلاحات تجاری پرکاربرد در حوزه ی صادرات و واردات را تعریف کرده ایم.

1. ترخیص کار

ترخیص کار گمرک به تمام قوانین گمرکی اشنایت دارد و تمامی تشریفات و امور گمرکی را با داشتن وکالت از سمت صاحب کالا انجام می دهد. این شخص باید دارای کارت بازرگانی و پروانه مخصوص کارگزاری باشد.

2. اظهار نامه گمرکی(world customs organization)

اظهار نامه در هنگام ترخیص کالا از گمرک کاربرد دارد. اظهارنامه گمرکی نوعی معرفی نامه کالا است که وارد کننده و یا صادر کننده ویژگی های کالا را در سامانه گمرک ثبت می کنند تا گمرک اطلاعات را بررسی کند و پس از تأیید آن ها مجوز ترخیص بار از گمرک را صادر می کند. تمام کالاهای وارداتی و صادراتی باید اظهارنامه گمرکی را ثبت کنند.

3. اینکوترمز(incometrs )

اینکوترمز مخفف کلمه international commercial terms است، اینکوترمز، اصطلاحاتی از پیش تعیین شده ای است که هزینه ها و مسئولیت ها را بین فروشنده و خریدار تعیین می کند تا مشکلی پیش نیاید. اتاق بازرگانان بین المللی برای راحت تر شدن تجارت در سطح جهانی این قوانین را وضع می کنند. در تجارت بین المللی خریدار و فروشنده موظف هستند که در معاملات خود از اینکوترمز پیروی کنند.

4. تعرفه گمرکی(HS code)

تعرفه گمرکی HS در واقع کد هشت رقمی می باشد که برای شناسایی کالا استفاده می شود. چهار رقم اول این کد تقریبا در جهان ثابت است.

5. حقوق گمرکی (customs Duties)

در طی واردات کالا به داخل کشور تاجران باید هزینه های گوناگونی را به گمرک و ارگان های دیگر که در حوزه واردات کالا فعال هستند، پرداخت کنند. این هزینه ها برا اساس فرمولی خاص محاسبه می شود، که یکی از این هزینه ها حقوق گمرکی است. در واقع همه کالاها زمانی که وارد کشور می شوند تاجران درصدی از ارزش کل کالا را به عنوان حقوق گمرکی به گمرک می پردازند. این عدد در کل جهان 4% است.

6. پیش فاکتور(performa Invoice)

یکی از رایج ترین و مهمترین اصطلاحات گمرکی که باید بدانید پیش فاکتور یا پروفرما اینویس است. پیش فاکتور و یا پروفرما اینویس اطلاعات دقیقی در ارتباط با کالا مانند شماره قرارداد، خصوصیات کالا، شماره سفارش خریدار، مشخصات بانک خریدار و فروشنده، مدت اعتبار و توضیحات مربوط به تعرفه و… و شرایط آن به ما می دهد. همچنین با پیش فاکتور می توانید از وزارت صمت مجوز بگیرید.

7. بارنامه یا اسناد حمل

بارنامه سندی است که بر اساس آن کالا یا بخشی از آن به مقصد گیرنده فرستاده می شود. شرکت حمل و نقل بارنامه را صادر می کند. این سند دارای اطلاعاتی از قبیل نام فرستنده و گیرنده کالا،تعداد بسته ها، شماره و علامت بسته درج شده روی بسته، وزن خالص و ناخالص و نوع کالا است.

خریدار زمانی که محموله را دریافت می کند باید اطلاعات درج شده در بارنامه را با خود کالا تطابق دهد تا درستی اطلاعات را بررسی کند. بارنامه یکی از مهمترین اصطلاحات گمرکی است که در مراحل ترخیص کالا از گمرک زیاد آن را خواهید شنید.

8. کارت بازرگانی

برای ساماندهی معاملات تجاری کارت بازرگانی که نوعی شناسنامه تجاری نیزمحسوب می شود، به‌وجود آمده است. نجار و بازرگانان و…. نمی توانند بدون این کارت، تجارت و فعالیت اقتصادی انجام بدهند. تمام فعالان حوزه تجارت باید این کارت را  داشته باشند.

9. سامانه EPL

این سامانه آنلاین، جهت تسهیل و تسریع کارهای مربوط به ترخیص کالا و امور گمرکی است و تجار می توانند اظهار نامه گمرکی خود را از طریق این سایت ثبت کنند.

10. دفترچه کارنر تیر (Tir carnet)

اصطلاح کارنه تیر مربوط به حمل و نقل زمینی کالا است. در حمل و نقل جاده ایی کالا برای رسیدن به مقصد باید از چند کشور عبور کند، زمانی که بار له هر کشوری برسد، قبل از ورود باید محتویات آن کنترل شود، که این پروسه بسیار زمان بر است. این دفترچه کمک می کند تا بار در هر کشور چک نشود و فقط یکبار بررسی می شود، این کار موجب آسان تر شدن تجارت محصولات از طریق راه زمینی می شود.

11. اظهارنامه مبدأ(Declaration of origin)  

در این اظهار نامه اطلاعاتی درباره ی مبدأ کالا ثبت شده است. این اطلاعات می تواند در فاکتور خرید یا هر برگه ی دیگری ثبت شود و صادر کننده و یا وارد کننده باید این معرفی نامه را برای گمرک صادر کند.

12. سیاهه تجاری (commercial invoice)

فروشنده کالا برگه ای به نام خریدار می نویسد که در آن مشخصات و ویژگی های کالا و هزینه کالای مورد نظر به حساب و نام خریدار کالا زده می شود را سیاهه تجاری گفته می شود. مشخصات فروشنده و خریدار، ویژگی های کالا، قیمت، شرایط پرداخت هزینه ها را در برگه سیاهه ذکر می کنند.

13. بیمه نامه (Insurance certificate)

یکی از کارهای مهم در رابطه با واردات و صادرات کالا، بیمه کردن کالا است. گواهی بیمه برای محافظت کالا از خطرات فیزیکی صورت می گیرد. شرکت های بیمه داخلی و خارجی این کا را انجام می دهند.

14. بسته بندی(packaging)  

تمام کالاها به غیر از کالاهای کاغذی، پوشالی، پشم شیشه، تراشه، محفظه ها و بارچین ها و….. بستته بندی می شود. نحوه بسته بندی، جدا کردن کالا و چیدن در هنگام تخلیه یا بارگیری را در برمی گیرد.

15. پروانه تردد(permit traffic)

پروانه تردد، یکی دیگر از اصطلاحات مهم ترخیص کالا است. در پروانه تردد شیوه حمل و نقل، نام مرزهای ورودی و خروجی، زمان سفر، مدت زمان مجاز رانندگی و…. بیان شده است. این برگه توسط سازمان راهداری حمل و نقل جاده ای برای تعیین قانون تردد وسایل نقلیه خارجی صادر می گردد.

16. پروانه صادراتی(Export permission)  

یکی دیگر از اصطلاحات گمرکی پروانه صادراتی است. این سند توسط گمرک برای اعلام تمام شدن عملیات ارزیابی و تسویه هزینه های ترخیص کالا از گمرک است. با صادر شدن این پروانه صاحب کالا مجوز دارد محموله خود را ترخیص کند و اقدامات لازم را انجام دهد.

 

 

17. سود بازرگانی (commercial profit)

به دلیل حمایت از تولیدات داخلی مبلغی به عنوان سود بازرگانی هنگام واردات کالا دریافت می شود و جدا از سایر هزینه ها پرداخت می شود. سود بازرگانی به همه ی انواع کالا ها تعلق نمی گیرد و هر سال بر اساس مصوبه های جدید ممکن است تغییر کند.

18. وزن قانونی کالا(Declaration of gross weight)  

برای محاسبه هزینه هایی مثل حقوق ورودی کالا، وزن کالا بسیار مهم است. برای محاسبه وزن قانونی کالا باید وزن ظرف را از وزن ناخالص کسر کنیم تا وزن درست را برای پرداخت عوارض و حقوق گمرکی ارائه دهیم.

19. مانیفست(Manifest)  

مانیفیست یکی از رایج ترین اصطلاحات ترخیص کالا است. مجموعه محموله های مختلفی که توسط یک وسیله نقلیه کشتی یا کامیون حمل می شود را مانیفست می گویند. مانیفست به اینکه بارها به کی متعلق است ارتباطی ندارد. اطلاعاتی که در مانیفست ثبت می شود عبارت است از فرستنده، گیرنده، جرئیات کالا، سند حمل و….. مانیفست با بارنامه متفاوت است.

20. راهنامه هوایی(Airway bill)  

زمانی که کالا از راه هوایی حمل می شود، با اصطلاح راهنامه هوایی رو به رو می شویم. این سند دارای 3 نسخه اصلی و 8 نسخه که برای قسمت های داخلی شرکت هواپیمایی کاربرد دارد. در اصل نسخه اول سند به شرکت حمل کننده یا صادر کننده تعلق می گیرد، نسخه دوم به گیرنده کالا و نسخه سوم به فرستنده بار تعلق  می گیرد. در بارنامه هوایی،برای آنکه صاحب کالا از زمان رسیدن بار به گمرک مطلع شود، تاریخ و شماره پرواز با مهر شرکت هواپیمایی ثبت شده است.

21. راهنامه زمینی (CMR)

شرکت حمل و نقل با دریافت کرایه مسئولیت حمل و تحویل بار به گیرنده را با صدور راهنامه زمینی دارد.

22. قبض انبار(Warehouse bill)  

یکی از مهمترین اسناد و مدارکی که جهت ترخیص کالا از گمرک باید ارائه شود، قبض انبار است. این قبض به نوعی رسید کالا می باشد که نشان دهنده ی مقدار و وزن کالا و نام انباری است که محموله در آن نگهداری می شود. صاحب کالا یا نماینده قانونی او زمانی که کالا را از انبار دریافت کرد، قبض انبار را از مسئول مربوطه دریافت می کند.

23. کابوتاژ

کابوتاژ اصطلاح گمرکی دیگری است که در این قسمت با آن آشنا می شوید. کابوتاژ به جابه جایی محموله وارداتی از یک گمرک در کشور به یکی دیگر از گمرک های داخلی را کابوتاژ می گویند. همچنین با نام های دیگری چون کران بری و مسامحه شناخته می شود. معمولا این جابه جایی از طریق رودخانه های مرزی و راه های آب، خطوط حمل و نقل همچون خطوط ریلی و یا هوایی انجام می شود.

24. کراس استافینگ

یکی از روش های حمل و نقل دریایی کراس استافینگ است. در کراس استافینگ محموله ی داخل یک کانتینر را با کانتینری دیگر عوض می کنند و با خود کانتینر از یک کشتی به کشتی دیگر انتقال داده می شود. برای دوری از برخی مشکلات در امور واردات و صادرات استفاده می شود.

25. دموراژ

از طرف شرکت کشتیرانی کانتینری جهت قرار دادن کالا به صاحب کالا اجاره داده می شود که در هنگام تخلیه کالا باید هزینه آن پرداخت شود. جریمه دیر کرد برگرداندن کانتینر را دموراژ می گویند.

26. WCO

سازمان جهانی گمرک wco است که در کشور بلژیک قرار دارد و یکی از وظایف آن ارزش گذاری و رده بندی کالاست. این سازمان از سامانه هماهنگ شده کالا HS (تعرفه گمرکی) پشتیبانی می کند.

 

27. استریپ(strip)

استریپ به عملیات تخلیه یا فرایندی که در آن کالا به گمرک مقصد بارگیری و به وسیله مورد نظر برای جابه جایی انتقال داده می شود. برای تخلیه بار توسط کارگران گمرک، صاحب کالا یا نماینده قانونی باید همرا با لیست انتقال حضور داشته باشند.

28. حق العملکاری در گمرک

ترخیص کالا از گمرک به دلیل نیاز به تحویل مدارک گوناگون و مراحل مختلف و دوندگی های زیادی که دارد کار را برای تاجران سخت و دشوار کرده است. به همین دلیل افرادی در گمرک برای ترخیص کالای تاجران حضور دارند. این افراد با دریافت یک وکالت نامه از صاحب کالا تمامی مراحل ترخیص کالا را انجام می دهند.

29.ارزش گمرکی:

ارزش کالایی که وارد کشور می شود را ارزش گمرکی می گویند و برای محاسبه ی هزینه هایی گمرکی مانند ارزش سیف اهمیت دارد. ارزش کمرکی متشکل از مجوع ارزش سیف کالا، هزینه های افتتاح حساب، حق استفاده از علامت بازرگانی، نقشه و  تمام هزینه هایی که هنگام ورود کالا به کشور پرداخت می شود، است.

30.کالای متروکه:

در صورتی که صاحب کالا امور مربوط به ترخیص کالا را انجام ندهد و یا در ارائه اسناد و مدارک تأخیر زیادی داشته باشد و انقضای مدت نگهداری کالا در گمرک تمام شود، کالا متروکه به حساب می آید.

مثلا اگر کالایی بعد از دوماه در گمرک باشد و مراحل ترخیص انجام نشود کالا متروکه می شود. اما صاحب کالا می تواند با تنظیم درخواست نامه و در صورت داشتن عذر موجه، برای افزایش مدت زمان نگهداری کالا تا 4 ماه را از گمرک درخواست کند.

31.کالاهای مرجوعی:

کالاهایی که به دلیل ممنوعیت ورود و یا غیر مجاز بودن، ورودشان به کشور ممنوع است و باید مرجوع شوند، کالای مرجوعی محسوب می شوند. همچنین اگر کالایی به عنوان واردات موقت قبلا وارد کشور شده است، در پایان مهلت ورود موقت، عنوان مرجوعی به خود می گیرد.

32.هزینه های گمرکی:

برای ترخیص کالا از گمرک و انجام اموری مانند تخلیه، انبارداری، بدرقه کالا و تمام خدماتی که گمرک ارائه می دهد، هیئت وزرا مبلغی دریافت می کند که به آن هزینه های گمرکی می گویند.

33.قانون امور گمرکی:

یک سری قوانین خاص در گمرک برای مراحل و تشریفات ترخیص کالا و واردات و صادرات محموله های تجاری بوجود آمده است که همه افرادی که قصد تجارت دارند ملزم به آشنایی و رعایت تمامی این قوانین می باشند. برای آگاهی از این قوانین تاجران می  توانند به کتاب قوانین و مقررات واردات و صادرات مراجعه کنند. در این

34.صادرات قطعی:

جهت خروج دائمی کالاهای مجاز از قلمرو گمرکی کشور، تشریفات گمرکی انجام می گیرد که به آن صادرات قطعی می گویند. کالاها و محموله هایی که با روش استرداد، پردازش و یا بازپرداخت حقوقی و عوارض ورودی هستند، شامل این نوع صادرات نمی شوند.

35.درب خروجی گمرک:

در این مرحله از ترخیص کالا بازرسی تحت عنوان نماینده رئیس گمرک، کالاهایی که در حال خارج شدن از گمرک هستند و همچنین دریافت حقوق و عوارض کالا و ارزش گذاری آن را مورد بررسی قرار می دهد. در واقع وظیفه کنترل و بازرسی نهایی اسناد و مدارک ترخیص کالا از گمرک، پروانه گمرکی و درصورت نیاز بازرسی خود کالا بر عهده درب خروجی گمرک است.

36.تشریفات گمرکی:

یکی از مهمترین اصطلاحات گمرکی، تشریفات گمرکی است. به اقداماتی که تاجران برای ترخیص کالا از گمرک انجام می دهند را تشریفات گمرکی می گویند. تشریفات گمرکی با رعایت قوانین انجام می گیرد. تنظیم اظهارنامه گمرکی، تعهدات اسنادی، تعهدات امنیتی، اطلاع رسانی مجوزهای قانونی و بازرسی فیزیکی ازجمله تشریفاتی است که برای ترخیص کالا انجام می شود.

37.ترانشیپ:

ترانشیپ یکی از اصطلاحات گمرکی و بازرگانی است. زمانی که مسیر مستقیمی برای حمل به مقصد اصلی وجود نداشته باشد و محموله ابتدا به مقصد میانی و سپس به مقصد اصلی حمل می شود، از اصطلاح ترانشیپ استفاده می شود.

38.کالای ضبط شده در گمرک:

کالاهای ممنوع الورودی که به صورت غیرمجاز وارد کشور می شوند را کالای ضبط شده در گمرک می گویند. اگر کالا ممنوع الورود نیاشد اما مراحل ترخیص آن ها به موقع انجام نشود، کالا توسط گمرک ضبط خواهد شد.

39.کالای تجاری:

کالاهایی که گمرک تشخیص دهد برای فروش وارد و یا صادر می شود را کالای تجاری می گویند.

40.پته :

پته یکی از مهمترین اسناد بازرگانی برای ترخیص کالا بدون ثبت سفارش و در سریعترین زمان ممکن است. در صورتی که کالا ارزش تجاری نداشته باشد و تعداد کم باشد و یا برای کارخانه های تویدی و مؤسسات دانش بنیان و پژوهشی وارد کشور شود می توان از طریق پته کالا را ترخیص کرد.

41.بیجک:

یک اصطلاح پرکاربرد گمرکی و بازرگانی بیجک است. هنگام خروج کالا از گمرک و در زمان تخلیه سندی را ارائه می دهیم که به آن بیجک می گویند. این سند برای جلوگیری از قاچاق کالا و ردگیری و پیگیری بهتر کالا می باشد. پس یکی از اسناد لازم برای ترخیص بشمار می رود.

برگه سبز گمرکی:یکی از مهمترین اسنادی که جهت ترخیص کالا باید ارائه شود پروانه سبز گمرکی است. این سند نشان دهنده ی عدم مشکل کالا برای خروج از گمرک است درواقع مجوزی برای ترخیص کالا از گمرک می باشد.

42.ترخیصیه:

ترخیصیه یکی دیگر از مهمترین اصطلاحات ترخیص کالا است. صاحب کالا و یا نماینده قانونی آن می تواند با استفاده از این سند کالا را از گمرک تحویل بگیرد و کارهای مربوط مراحل گمرکی را انجام دهد. شرکت های حمل و نقل بین المللی وظیفه دارند پیش از آغاز مراحل ترخیص کالا، جهت صدور ترخیصیه اقدام کنند.

43.پکینگ لیست:

پکینگ لیست که به آن فهرست عدل بندی نیز می گویند، یکی از اسناد بازرگانی است. فروشنده ی کالا موظف است که این سند را صادر کند. در این سند اطلاعاتی همچون: نوع بسته بندی، نحوه پرداخت، شماره و تاریخ صدور فاکتور و صدور قرارداد، تعداد بسته ها، ابعاد بسته، وزن خالص و ناخالص، مشخصات فروشنده و خریدار، شرح کالا، مشخصات کالا و محل بارگیری ثبت می شود.

44.کالای خشک:

در اصطلاح گمرکی به کالاهای غیر از گاز و مایع، کالای خشک می گویند. این نوع کالا شرایط ویژه ایی برای نگهداری ندارد.

45.فورواردر و کریر

فورواردر به شخص حقوقی می گویند که مسئولیت حمل و نقل کالاهای ارسالی را برعهده دارد و با مشتری قرارداد حمل و نقل می بندد. به شرکت هایی که با مشتری قرارداد می بندند فورواردر می گویند. کریر نیز به معنای حمل کننده است. یکی از اصطلاحات بازرگانی حمل و نقل کریر است. . کریر نیز به معنای حمل کننده است کریر شخص حقوقی است که تمام مسئولیت حمل و نقل کالاها را با بستن قرارداد با شرکت فورواردر، برعهده می گیرد و بوسیله ی تجهیزات و وسایل نقلیه کالاها را به مقصد نهایی می رساند.

46.کوتاژ:

به مرحله ی ثبت اظهارنامه صادراتی و وارداتی در اداره گمرک را کوتاژ می گویند. کوتاژ یکی از اصطلاحات گمرکی و سند خوانی است. پس از آنکه محموله به گمرک رسید، برای انجام تشریفات ترخیص کالا باید مشخصات کالا را در سامانه گمرک ثبت کرد. بعد از ثبت اظهارنامه، یک برگه و شماره سریال به کالا تعلق می گیرد که به آن شماره کوتاژ می گویند.

تلاش و توسعه بهترین شرکت بازرگانی

هر تاجر حرفه ایی و موفقی برای صادرات و واردات کالا باید با مفاهیم و اصطلاحات گمرکی و ترخیص کالا آشنا باشد. ما در این مقاله سعی بر این داشتیم که صفر تا صد اصطلاحات گمرکی را برایتان ذکر کنیم. شما می توانید برای ترخیص سریع کالای خود از گمرک، محوله خود را به شرکت ترخیص کالا در تهران تلاش و توسعه بسپارید. برای دریافت اطلاعات بیشتر و یا مشاوره ی رایگان با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.