استفاده از روش های مختلف حمل و نقل و پیشرفت تجارت بین المللی ممکن است، موجب بروز اختلافاتی بین تاجران گردد. اینکوترمز، یک روش ارتباطی مفید برای کاهش سردرگمی بین خریداران و فروشندگان محسوب می شود و به منظور پیشگیری از هر گونه اختلاف در حمل و نقل بین المللی و سایر مسائل مربوط به تجارت منتشر شد.
از شما دعوت می کنیم برای آشنایی دقیق تر با اینکوترمز، اصطلاحات و قوانین آن، تا انتهای این مطلب از شرکت ترخیص کالا و بازرگانی تلاش و توسعه همراه ما باشید.
اینکوترمز به چه معناست؟
در یک تعریف دقیق تر، اینکوترمز یا Incoterms مخفف عبارت International Commercial Terms است. بدیهی است که اینکوترمز، اصطلاحی جهانی است و صرفاً یک کشور یا محدوده خاص را در بر نمی گیرد. به واسطه این اصطلاح بین المللی، معامله واردکننده و صادرکننده تعریف می شوند. بدین ترتیب هر دو طرف معامله درک صحیحی از وظایف، مسئولیت‌ها، هزینه‌ها، حمل و نقل، تحویل کالا و … خواهند داشت.
اینکوترمز، کلیه راهکارهای احتمالی برای تقسیم مسئولیت ها بین دو طرف معامله را در نظر می گیرد. چه در حال ثبت سفارش باشید، چه در زمان بسته بندی و تحویل گرفتن بار، اینکوترمز راهنمای شما خواهد بود.
مهم ترین قوانین اینکوترمز
مباحثی که تحت قوانین اینکوترمز مورد بررسی قرار می گیرند، بسیار گسترده بوده و از مهم ترین آنها میتوان به تعهدات قراردادی، هزینه‌ها و خطرات احتمالی اشاره کرد. به بیان دیگر قوانین اینکوترمز بازرگانی (مثلاً حمل و نقل کالا، ترخیص کالا، صادرات، واردات، پرداخت) وارد شده اند.
قوانین اینکوترمز را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:
- قوانینی که حد مسئولیت طرفین معادله را مشخص می کنند.
- قواعد تعیین کننده هزینه های دو طرف قرارداد
- قوانینی که ریسک های احتمالی بین خریدار و فروشنده را تعیین می کنند.
- قواعد پیشگیری کننده از اختلافات حاصل از تفسیر نادرست اصطلاحات موجود در قراردادهای تجاری
شایان ذکر است که قوانین اینکوترمز، 11 شرط اصلی و تعدادی شرط فرعی را شامل می شوند. این شروط برای روشن تر شدن مفاد قوانین تدوین شده اند. به این ترتیب احتمال برداشت نادرست قوانین کاهش می یابد.
آخرین قواعد اینکوترمز
قواعد آخرین اینکوترمز شامل موارد زیر بوده که هر کدام را به اختصار توضیح می دهیم:
ریسک‌ها: زمان انتقال کالا و بار از فروشنده به خریدار را می توان تعیین نمود. همچنین مشخص می نماید که مسئولیت خطرات به عهده کدام یک از طرفین قرارداد خواهد بود.
هزینه‌ها: در آخرین اینکوترمز میتوان مشخص کرد که پرداخت هزینه ها بر عهده‌ی کدام یک از طرفین قرارداد است. یکی از مهم ترین هزینه ها هزینه بیمه بوده که باید مشخص شود بر عهده چه کسی خواهد بود.
وظایف و مسئولیت‌ها: در آخرین اینکوترمز میتوان مشخص نمود که هر یک از طرفین قرارداد چه مسدولیت ها و وظایفی برعهده دارند که این وظایف شامل پرداخت حق بیمه، لجستیک و اخذ پروانه صادرات و واردات است.
اگر برای ترخیص کالا از گمرک بندرعباس یا گمرکات دیگر نیاز به مشورت دارید کافی است با مشاوران مجرب بازرگانی تلاش و توسعه تماس بگیرید.
اهمیت اینکوترمز در تجارت بین المللی
اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی بین المللی (ICC) به وجود آمده است که شرایط حمل و نقلی که فروشندگان و خریداران باید رعایت کنند را شرح میدهد.
اهمیت اولیه اینکوترمز این است که هر اصطلاح اینکوترمز موارد زیر را به صورت واضح و شفاف بیان میکند:
- وظایف
- هزینه‌ها
- ریسک ها
همین امر موجب بهبود و بهینه سازی تراکنش های تجاری میشود. از آنجایی که اینکوترمز در سطح بین المللی پذیرفته شده است، در صورت بروز اختلاف بین طرفین قرارداد پیگیری شکایات راحت تر انجام می شود.
مزایا و اهداف اینکوترمز
مهم ترین هدف اینکوترمز این است که به پرسش های فراوانی در حوزه ترابری و هزینه های مرتبط با حمل و نقل بین المللی پاسخ می دهد؛ به عنوان مثال از طریق مطالعه قواعد اینکوترمز می توان به پاسخی سوالاتی از این قبیل دست یافت:
- تحویل بسته چقدر طول می کشد؟
- روش های مناسب حمل بار کدام اند؟
- از کجا بدانیم که شرایط و استانداردهای تعیین شده توسط طرفین رعایت می شوند؟
یکی دیگر از مزایا و اهداف قوانین اینکوترمز مشخص کردن شرایط پرداخت هزینه هاست؛ به عبارت دیگر به واسطه اینکوترمز، طرف معامله ای که وظیفه عقد قرارداد حمل کالا یا ارائه پوشش بیمه محموله را بر عهده دارد، تعیین می گردد و در نهایت مشخص می شود که پرداخت هزینه‌ها وظیفه کدام طرف معامله است.
از دیگر مزایای اینکوترمز می توان به این نکته اشاره نمود که مشخص می کند، کدام طرف باید کارهای اداری مربوط به اخذ مجوزهای رسمی را انجام دهد؛ در نتیجه مسئله پرداخت هزینه های مربوطه نیز مشخص میشود و از بروز اختلافات احتمالی پیشگیری به عمل می آید.
معایب عدم استفاده از اینکومتر
قواعد اینکوترمز درواقع برای اهداف و منافع تاجران تنظیم شده است و باعث میشود تاجر به روشی امن تر و راحت تر با کشورهای دیگر درحال تجارت باشد. بدیهی است که عدم آگاهی از این قواعد باعث هدر رفتن انرژی و وقت می شود و زیان های مالی زیادی به بار می آورد.
عدم استفاده از اینکومتر اولین مشکل را در تحویل بار به وجود می آورد. تعهد فروشنده در قبال زمان و شرایط تحویل بار مشخص می شود در نتیجه بازرگانان با اطلاع از قوانین به این دانش دست خواهند یافت که چه زمانی میتوانند از فروشندگان درخواست خسارت و غرامت کنند.
باید در نظر داست که اینکوترمز بخشی از قراردادهای تجارت بین المللی است و دارای محدودیت هایی نیز می باشد. از مهم ترین محدودیت های آن میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- اشاره نکردن به مبلغ پرداخت شده و روش های پرداخت
- صرف نظر نکردن از قوانین رسمی و اجباری
- عدم اشاره به نوع مالکیت محصول
- اصطلاحات را نمیتوان به جای قرارداد رسمی به کار برد.
- بیمه کالا در هیچ کدام از اصطلاحات اینکوترمز به جز گروه C تعیین نشده است.
اصطلاحات اینکوترمز
این اصطلاحات را می توان به دو دسته زیر تقسیم کرد:
- اصطلاحات اینکوترمز برای روش های حمل
- اصطلاحات اینکوترمز باربری دریایی
بخشی از مهم ترین اصطلاحات اینکوترمز را در ادامه تعریف می کنیم:
- Delivery: تحویل. نقطه ای در معامله که ریسک آسیب دیدن کالا از فروشنده به خریدار انتقال می‌یابد.
- Arrival: تحویل. نقطه پرداخت هزینه حمل
- Free: تعهد فروشنده مبنی بر رساندن کالا به نقطه حمل و نقل
- Carrier: کسی که در قرارداد حمل و نقل، وظیفه حمل بار از طریق زمینی، ریلی، هوایی، آبی یا ترکیبی از اینها را بر عهده می گیرد.
- Freight Forwarder: شرکتی که در عقد قرارداد باربری مشارکت می کند.
- Terminal: مکانی مانند انبار، پارکینگ، گاراژ کانتینر، ترمینال بار (زمینی، ریلی یا هوایی)
- To clear for export: اخذ گواهی ترخیص صادراتی محموله و دریافت مجوز صادرات
انواع اینکوترمز حمل و نقل دریایی و زمینی
برخی از اصطلاحات اینکوترمز در تمامی روش های حمل و نقل (اینکوترمز حمل زمینی و اینکوترمز حمل دریایی) مشترک هستند و کاربرد دارند. از کاربرد این اصطلاحات میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- تعیین نمودن نوع قرارداد
- تعیین نمودن شرح وطایف ظرفین قرارداد
- تعیین نمودن تعهدات طرفین قرارداد
اصطلاحات نام برده شده اینکوترمز به 4 دسته کلی تقسیم بنده می شوند. در ادامه بیشتر با اصطلاحات حمل و نقل اینکو ترمز آشنا خواهیم شد.
گروه E اینکوترمز:
گروه E که متمرکز بر تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدأ است که شامل موارد زیر می باشد:
- EXW-EX Works
در این شیوه، نام مقصد پس از کلمه EXW قرار می گیرد و فروشنده متعهده می شود که بار را در مقصد تحویل دهد. چنین اصطلاحی بیشتر برای ارائه مظنه قیمت اولیه، بدون احتساب هزینه‌های اضافی کاربرد دارد.
عبارت EXW به معنای تعهد خرید برای ریسک رساندن کالا به مقصد نهایی است. یعنی در صورتی که فروشنده کالا را بارگیری یا ترخیص نکند، ریسک و هزینه‌های ناشی از آن با خریدار خواهد بود.
اگر فروشنده و خریدار توافق کنند که بارگیری کالاها و رساندن آنها به مقصد مشخص بر عهده فروشنده است، تا وی نیز در ریسک احتمالی مشارکت داشته باشد، این موضع باید به شکل کاملاً دقیق ثبت گردد.
گروه F اینکوترمز:
گروه F که تحویل کالا به خریدار بدون پرداخت هزینه کرایه حمل است در مبدأ است شامل:
- FCA – Free Carrier
در این قانون فروشنده وظیفه دارد تا محموله را به انبار خریدار تحویل دهد اگر مکان مد نظر جای دیگری غیر از انبار باشد، او مسئولیتی نخواهد داشت مگر این که به توافق هر دو طرف برسد. این اصطلاح جایگزین اصطلاح FOB شده است. از نکات قابل توجه در این بخش محل مورد انتخاب در قرارداد برای تحویل کالا است.
- FAS
مخفف عبارت Free Alongside Ship. در این روش، زمانی که فروشنده کالا را در محل مشخص شده توسط خریدار تحویل می دهد، مسئولیت وی به اتمام می رسد. یعنی از آن زمان به بعد کلیه هزینه ها و ریسک های آسیب دیدن کالا بر عهده خریدار خواهد بود.
- FOB
در روش FOB یا Free on Board، فروشنده همه هزینه ها و مخاطرات را تا زمان بارگیری کالا در کشتی بر عهده دارد. یعنی فروشنده باید بار را به واسطه کشتی مشخص شده توسط خریدار به بندر تعیین شده ارسال کند و ترخیص کالا نیز وظیفه فروشنده است. خریدار نیز باید هزینه حمل دریایی، بارنامه، بیمه، همچنین هزینه تخلیه و سایر هزینه های حمل و نقل را پرداخت نماید.
گروه C اینکوترمز:
گروه C که تحویل کالا در مبدأ به خریداربا پرداخت هزینه کرایه حمل است شامل:
- CFR
فروشنده باید هزینه‌ها و کرایه حمل برای انتقال کالا به مقصد مشخص شده را بپردازد. مسئولیت آسیب به کالا بعد از تحویل، از زمانی که کالا برای بارگیری میرود از فروشنده به خریدار منتقل میشود.
- CIF – Cost Insurance and Freight
هزینه، بیمه به معنای آن است که فروشنده وظایفی نزدیک به CFR دارد، مضاف بر این که باید برای خطراتی و تهدیداتی که خریدار متحمل می شود بیمه کند. فروشنده قرارداد بیمه را می بندد میکند و هزینه آن را پرداخت می کند.
- CPT – Carriage Paid To
در بیانی ساده تر، فروشنده کالا زمانی که بار را در اختیار متصدی حمل و نقلی که انتخاب کرده است، قرار دهد، مسئولیتش را به پایان می رساند. هزینه حمل و نقل به مقصد ثابت به عهده اوخواهد بود. به طور کلی ریسک کالا زمانی از فروشنده به خریدار منتقل می شود که بار در اولین حمل‌کننده بارگیری میشود.
- CIP – Carriage and Insurance Paid To
کار فروشنده زمانی به اتمام میرسد که کالا را به بارگیری که انتخاب کرده تحویل دهد. همچنین هزینه های حمل نقل کالا به مقصد نیز به عهده اوست. خریدار ریسک ها و تمام هزینه های اضافی بعدی را بر عهده می گیرد. در CIP فروشنده مسئولیت آسیب و گم شدن کالا و خسارت آن را در طول حمل و نقل می پذیرد و فروشنده مسئول بیمه کالا است.
گروه D اینکوترمز:
گروه D که تحویل کالا در مقصد را بیان میکند شامل موارد زیر می باشد:
- DAF – Delivered At Frontier
تحویل در مرز به معنای آن است که مسئولیت فروشنده در مورد تحویل کالا زمانی تمام می شود که کالا را برای صدور ترخیص کند و در نقطه مشخص شده در مرز در اختیار خریدار بگذارد.
- DPU – Delivered at Place unloaded
فروشنده در این قانون باید کالا را در مقصدی که از قبل مشخص شده است تحویل دهد. فروشنده تمامی ریسک ها و آسیب پذیری کالا را بر عده میگرید. و تمامی هزینه های بار را می پردازد. ترمینال مقصد که میتواند بندر ها یا فرودگاه ها باشند باید قابلیت تحویل بار را داشته باشند. از جمله قوانید dpu این است که تمامی هزینه های تاخیر کالا و دیرکرد به عهده فروشنده می باشد
- DAP – Delivered At Place
فروشنده بار را در مقصدی که انتخاب شده است تخلیه و به خریدار می دهد. مطابق اصطلاح DAP، ریسک حمل بار از فروشنده به خریدار منتقل میشود. زمانی که کالاها آماده حمل و نقل شوند، آماده سازی توسط فروشنده و با هزینه خودش انجام میگیرد، و به این ترتیب کالاها ایمن به مقصد می‌رسند. لاوه بر آن ریسک ترخیص شدن یا نشدن کالا و بارها نیز بر عهده فروشنده است.
- DDP – Delivered Duty Paid
در این روش حداکثر ریسک ها بر عهده فروشنده می باشد و هیج ریسک یا آسیب پذیری متحمل خریدار نیست تا زمانی که بار به مقصد مشخص شده برسد. فروشنده وطیفه تحویل کالاها در محل انتخاب شده در کشور خریدار است و شامل هزینه هایی نیز می شود پس فروشنده باید با قوانین واردات کشور مقصد آشنایی داشته باشد.
- DEQ -Delivered Ex Quay
تحویل در اسکله به معنای آن است که مسئولیت فروشنده در مورد تحویل بار زمانی تمام می شود که کالا را پس از ترخیص در اسکله تعیین شده، در اختیار خریدار قرار دهد.
سه نکته مهم در قواعد اینکوترمز
- حتماً باید در مورد قوانین اینکوترمز موجود آگاهی و دانش لازم را در اختیار داشته باشید. این قوانین در تمامی قراردادهای بین المللی صادرات و واردات مشابه هستند و عدم رعایت آن مشکلاتی در بر دارد.
- قاعده اینکوترمز مورد استفاده باید به صورت روشن و شفاف در قراردادها ذکر شود.
- از مهم ترین نکات مشخص کردن محل تحویل بار است که حتما باید با دقت بالا انجام شود.
انجام امور گمرکی با بازرگانی تلاش و توسعه
در این مقاله با اصطلاحات اینکوترمز، قواعد و قوانین آن آشنا شدیم. این اصطلاحات از پیش تعریف هستند که با استفاده از آنها سوالات تاجران کاهش پیدا میکند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با اینکوترمز و قوانین آن میتوانید از مشاورین متخصص بازرگانی تلاش و توسعه کمک بگیرید.
