از مهم ترین فاکتورها برای بازرگانان بالا بودن سرعت حمل و نقل بین المللی کالا است. کارنه تیر در واقع نوعی سند گمرکی است که به وسیله نقلیه اجازه می دهد، بدون نیاز به تشریفات گمرکی از کشورهای مختلف عبور کند؛ به عبارت بهتر با خرید کارنه تیر، محموله تا رسیدن به گمرک کشور مقصد، نیاز به بررسی ندارد.
کارنه تیر باعث می شود، کالاها سریع تر به مقصد برسند و تا حد زیادی از خسارت در امان باشند. برای آشنایی بیشتر با این اصطلاح ، ادامه این مطلب از شرکت ترخیص کالا تلاش و توسعه را از دست ندهید.
منظور از کارنه تیر چیست؟
کارنه یا carnet به معنای دفترچه و TIR مخفف عبارت فرانسوی Transpor Internationaux Routiers به معنای حمل و نقل جاده‌ای بین المللی است. دفترچه کارنه تیر، سندی برای ترانزیت کالا در چارچوب قوانین تیر به شمار می رود.
برای روشن تر شدن معنی کارنه تیر باید توضیح داد که در حالت کلی وسایل نقلیه جاده‌ای حامل کالا که قصد ورود به کشور دیگری را دارند، باید طی مسیر خود و در مرز ورودی هر کشور، مورد بازرسی گمرکی قرار گیرند.
تنظیم اظهارنامه و انجام امور گمرکی مطابق قوانین هر کشور، علاوه بر زمان بر بودن، هزینه بر نیز می‌باشد. در برخی موارد صاحب کالا باید ضمانت نامه یا سپرده نقدی ارائه دهد و متعهد شود که در زمان مشخص شده در پروانه ترانزیت از مرز خارج خواهد شد.
هدف کارنه تیر، کاهش قابل توجه تشریفات گمرکی، تسریع روند حمل و نقل بین المللی، کاهش هزینه‌های این کار و البته پیشگیری از وارد آمدن خسارت به بار است. زمانی که پلاک آبی رنگ TIR روی وسیله نقلیه ثبت شده است به این منظور است که متصدی حملونقل از این سند برای حملونقل جاده‌ای بین‌المللی استفاده می‌کند.
در سال 1959 برای نخستین بار، کنوانسیون گمرکی مربوط به حمل و نقل بین المللی کالا در جاده‌ها تحت کارنه‌های تیر، توسط اتحادیه بین المللی حمل و نقل جاده‌ای (IRU) بسته شد. در سال 1975، کنوانسیون دیگری با همین نام منعقد گردید.
اگر در زمینه ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی نیاز به کمک و مشاوره دارید می توانید با مشاوران بازرگانی تلاش و توسعه تماس بگیرید.
رویه کارنه تیر و قوانین مربوط به آن چیست؟
کنوانسیون تیر، قوانینی دارد که هر تاجر بین المللی باید با آن آشنا باشد. برخی از این قوانین در ادامه ذکر شده‌اند:
- بارگیری محموله باید در کشور مبدأ و تخلیه آن در کشور مقصد صورت گیرد. وسیله نقلیه اجازه اضافه کردن بار جدید در بین راه را ندارد.
- وسیله نقلیه حامل بار باید از استانداردهای تیر برخوردار باشد و نمایندگی‌های کنوانسیون آن را تأیید کنند.
- یک سند کارنه تیر هر محموله، وسیله نقلیه، همچنین همه واحدها و کالاهای درون آن را پوشش می‌دهد.
- تاریخ اعتبار کارنه تیر باید مشخص باشد. اگر پیش از رسیدن محموله به مقصد، اعتبار سند تمام شود، تا زمان رسیدن وسیله نقلیه، قابل استناد بوده و می‌توان آن را به گمرک‌ها ارائه داد.
- اگر وسیله نقلیه در طول مسیر خود از کشوری عبور کند که عضو کنوانسیون تیر نیست، رویه کارنه تیر در گمرک‌های آن به حالت تعلیق درمی‌آید.
مشخصات دفترچه کارنه تیر
انواع کارنه تیر از نظر تعداد برگه‌ها و یک سری ویژگی های جزئی دیگر با هم فرق دارند. معمولاً یک سند کارنه تیر بسته به تعداد کشورهای بین گمرک مبدأ و مقصد، بین 6 تا 20 برگ دارد.
به طور کلی کارنه تیر باید حداقل دارای 2 برگ برای کشور مبدأ، 2 برگ برای کشور مقصد و 2 برگ برای هر کشوری باشد که سر راه خود از آن عبور خواهد کرد. برای هر نوبت تخلیه یا بارگیری اضافه نیز 2 برگ دیگر لازم است.
سایر مشخصات دفترچه کارنه تیر را می توان به صورت زیر بیان کرد:
- کارنه تیر عموماً به زبان فرانسه چاپ می شود؛ اما می تواند، صفحات اضافه‌ای داشته باشد که متن ترجمه سند به زبان کشور مبدأ را در بر گیرند.
- برگه‌های سند کارنه تیر، دارای شماره صفحه 1 و 2 بوده که وله (volet) نامیده می شوند.
- برای همه کالاهای بار شده در یک وسیله نقلیه (شامل چند وسیله متصل به هم و کانتینرها نیز می‌شود) یک کارنه تیر صادر می گردد و هر دفترچه فقط برای یک سفر معتبر است.
مشخصات درج شده در سند کارنه تیر
علاوه بر آنچه در قسمت قبل بیان شد، جهت بازرسی راحت‌تر محموله و افزایش سرعت حملونقل، مشخصات ویژه‌ای برای سند کارنه تیر در نظر گرفته می‌شود که برخی از آنها عبارتند از:
- هر کارنه تیر یک شماره منحصربه‌فرد دارد.
- در دفترچه کارنه تیر، نام و آدرس سازمان صادرکننده ذکر می‌شود.
- نام و آدرس شرکت یا سازمان معامله‌گر خرید کالا نیز در سند کارنه تیر درج می‌گردد.
- نام و آدرس شرکت حمل و نقل که مسئولیت جابهجایی بار با استفاده از کارنه تیر را دارد، در سند می‌آید.
- شماره ثبت شرکت حملونقل، همچنین شماره ثبت صادرکننده و معامله‌کننده نیز در دفترچه کارنه تیر درج می‌شود.
- یکی از موارد مهمی که در سند کارنه تیر درج می شود، مشخصات کالا از قبیل نام، تعداد و وزن است.
- تاریخ خروج از گمرک مبدأ و تاریخ ورود به کشور مقصد در کارنه تیر ذکر می شود.
- به منظور تأیید اطلاعات دفترچه کارنه تیر، امضای شرکت حملونقل، صادرکننده و معامله‌گر باید در این سند باشد.
۶ اصل اساسی TIR Carnet
روند حمل و نقل بین المللی TIR بر 6 اصل استوار است که در زیر آمده‌اند:
- وسایل نقلیه و کانتینرهای حمل بار باید از استانداردهای ایمنی برخوردار باشند.
- عوارض و مالیات‌های مسیر سفر باید تحت پوشش یک بیمه معتبر بین المللی باشد.
- حمل کالا باید همراه با یک سند گمرکی بین المللی پذیرفته شده انجام گیرد.
- بررسی گمرکی انجام شده در کشور مبدأ باید توسط همه کشورهای بین راه و کشور مقصد پذیرفته شود.
- امکان استفاده از کارنه تیر برای حمل و نقل بین المللی کالا، وابسته به مجوز قبلی مقامات گمرک است.
- مطابق اصل ششم کارنه تیر، گمرک باید اطلاعات SafeTIR را برای تخلیه کالا در پایان فرآیند تیر برای مقامات گمرکی ارسال کند.
مزایای کارنه تیر برای حملونقل بین‌المللی
با داشتن سند کارنه تیر، نیاز به اخذ مجوزهای گمرکی جداگانه برای جابهجایی کالا بین کشورها نیست. در ادامه به سایر مزایای تهیه کارنه تیر اشاره می کنیم:
- آسان‌تر شدن تشریفات گمرکی و حملونقل کالا
- کاهش هزینه‌های گمرکی و سریع‌تر شدن فرآیند جابهجایی بار به علت حذف تضمین‌های اضافه گمرکی بین راه
- حذف بازرسی‌های گمرکی بین راه در امان ماندن کالاها از آسیب دیدگی
- تسهیل ترانزیت کالا
- پیشگیری از ترافیک در محل‌های بازرسی بین راه
مقرراتی که برای دریافت سند کارنه تیر باید رعایت کرد
هر چند که قوانین دریافت کارنه تیر در کشورهای مختلف، اندکی با هم فرق دارند، اما اصل مقررات آنها یکسان است. در ادامه، مهم‌ترین موارد مورد نیاز برای دریافت مجوز مذکور را بیان می‌کنیم:
- عدم نقض قوانین گمرکی و مالیاتی پیشین
- تسلیم اظهارنامه‌ای که تعهد به انجمن ملی حملونقل جاده‌ای را نشان دهد.
- پرداخت ودیعه تضمینی مشخص شده توسط انجمن ملی حملونقل جاده‌ای
هزینه کارنه تیر
هزینه کارنه تیر همواره تغییر می کند و فاکتورهای مختلفی بر آن تأثیر می گذارند. تعیین این عوامل بر عهده کنوانسیون تیر است. این کنوانسیون با برآورد فاکتورهای مؤثر هزینه کارنه تیر در کشورهای مختلف را به صورت سالانه به آنها اعلام می کند.
شایان ذکر است که هزینه کارنه تیر باید مطابق قیمت دلار پرداخت شود. افراد مقیم ایران باید به نمایندگی‌های کانون‌های جهانگردی کشورهای گمرکی در تهران مراجعه کرده و سند مربوطه را دریافت کنند. هزینه کارنه تیر در ایران در سال 2021 برای دفترچه‌های 6 برگی و 14 برگی، به ترتیب 31/57 و 54/77 دلار بوده است.
مدت اعتبار کارنه تیر
به طور کلی مدت زمان اعتبار سند کارنه تیر، 75 روز است؛ اما از تاریخ 19 تیر 1397 و بر اساس آخرین گزارش اتاق بازرگانی و صنایع معادن، این زمان برای دفترچه‌هایی که بین 6 تا 14 برگ دارند، به 120 روز افزایش یافته است.
مؤسسه ضامن کارنه تیر چیست؟
کشورهایی که عضو عهدنامه کارنه تیر می شوند، باید مؤسسه‌ای را به عنوان مسئول صدور کارنه انتخاب کنند. این مؤسسه، ضمانت پرداخت هزینه های احتمالی حاصل از تخلف از قوانین عهدنامه را نیز بر عهده می گیرد.
مجوز کارنه تیر در کشور مبدأ صادر می شود و وسایل نقلیه با داشتن آن، امکان عبور از کشورهای بین راه (بدون تشریفات گمرکی) را خواهند داشت.
بر اساس قانون ملحق شدن ایران به کنوانسیون کارنه تیر در سال 1363، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، مسئولیت صدور و ضمانت کارنه تیر را بر عهده دارد.
روش پر کردن فرم کارنه تیر
بخش‌های مختلف سند کارنه تیر را می‌توان به صفحه روی جلد، مانیفست زرد مربوط به کالای غیرگمرکی، یک جفت وله سبز و سفید، گزارش تاییدی و صفحه پشت جلد، همراه با ته چک جداشدنی.
یکی از مواردی که باید در سند کارنه تیر درج شود، نام کشورهایی است که وسیله نقلیه جاده‌ای باید در طول مسیر خود از آنها عبور کند. در این راستا باید فرم‌هایی را پر کرد که یکی از آنها وله اطلاعات موسسه و صاحب کالاست.
نام کشورهای مبدأ و مقصد به همراه کد استاندارد، شماره پلاک کامیون، توضیحات مربوط به کالا و مشخصات موسسه از جمله مواردی هستند که باید در فرم کارنه تیر وارد شوند.
خوشبختانه اتاق صنایع، معادن و بازرگانی کشور، سرویس فوریت‌های تیر را برای پاسخ به سؤالات، راه اندازی کرده است. متقاضیان می‌توانند، سؤالات خود را از طریق تلفن، فکس و ایمیل بپرسند.
اهداف سیستم کارنه تیر
هر سیستمی که برای تسهیل امور، راه اندازی می شود، اهدافی دارد. سیستم کارنه تیر نیز از این قاعده مستثنی نیست و برخی اهداف مهم آن عبارتند از:
- امکان حمل کالا از طریق جاده، بدون نیاز به تضمینات اضافه برای گمرک‌های طول مسیر (یعنی با وجود کارنه تیر، محموله، بدون مشکل، معطلی و هزینه اضافه از گمرک مبدأ به گمرک مقصد می‌رسد)
- بهبود حملونقل بین المللی جاده‌ای و توسعه تجارت بین الملل
- کاهش هزینه‌های حملونقل جاده‌ای
- کاهش هزینه و تأخیر عملیات ترانزیت
- کاهش نیاز به بررسی فیزیکی کالاهای در حال حمل
- امکان بارگیری و جابهجایی کالا، مطابق شیوه‌های استاندارد
- نظارت گمرکی بر اساس مفاد کنوانسیون کارنه تیر
- ارائه اسناد استاندارد در گمرک‌ها
- کارنه تیر، حقوق و عوارض گمرکی را تا سقف 5000 دلار تضمین می‌کند.
- با توجه به اینکه تنها شرکت‌های حملونقل واجد شرایط می توانند از سیستم کارنه تیر استفاده کنند، امنیت سیستم بهبود می یابد.
- کنترل اسناد و مدارک توسط گمرک، بهتر و سریع‌تر انجام می شود.
تفاوت کارنه تیر و کارنه دو پاساژ
کنوانسیون کارنه تیر برای ترانزیت کالا در حمل و نقل جاده‌ای بدون تشریفات گمرکی در مرزها استفاده می‌شود. در عوض، کارنه دو پاساژ، مجوزی بین‌المللی است که اجازه می‌دهد بدون نیاز به تنظیم اظهارنامه گمرکی و گذراندن مراحل بازرسی در هر کشور، با وسیله نقلیه به طور موقت وارد کشور یا کشورهای دیگر شود.
تفاوت کارنه تیر و CMR
تفاوت این دو مقوله را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- کنوانسیون تیر را می‌توان ناظر روابط بین حمل کننده کالا، گمرک و مؤسسه ضامن دانست؛ اما کنوانسیون CMR بر روابط بین فرستنده، گیرنده و حمل کننده کالا نظارت می‌کند.
- کارنه تیر و CMR از نظر محتوا با هم فرق دارند. CMR تا حد زیادی شبیه بارنامه است.
- سند CMR در 3 نسخه تنظیم شده، برای فرستنده، گیرنده و حمل کننده کالا صادر می شود؛ اما سند کارنه تیر در 2 نسخه برای گمرک و حمل کننده صادر می گردد.
- سند CMR بیمه مسئولیت را پوشش می‌دهد؛ در حالی که کارنه تیر همیشه این گونه نیست.
- برخلاف کارنه تیر، CMR، سند مالکیت به شمار نمی‌رود و قابل معامله نیست.
خرید کارنه تیر از بازرگانی تلاش و توسعه
تهیه کارنه تیر فرآیندی دارد که باید به دقت طی شود، تا مشکلی در روند کار پیش نیاید؛ از صدور دفترچه گرفته، تا پلمپ کردن بار در مقصد و سیم و سرب کردن وسیله نقلیه (نصب پلاک با علامت TIR در عقب و جلوی وسیله). با توجه به آنچه بیان شد، بهتر است، برای خرید کارنه تیر و حمل بین المللی کالا از یک مرکز معتبر کمک گرفت. بازرگانی تلاش و توسعه، سابقه درخشانی در این زمینه و ترخیص کالا از گمرک دارد. کارشناسان این مجموعه از تخصص و تجربه کافی برخوردار هستند و با کلیه قوانین کارنه تیر آشنایی کامل دارند. با راهنمایی بازرگانی تلاش و توسعه، خواهید توانست، با صرف هزینه مناسبی از مزایای کارنه تیر بهره مند شوید؛ بدون این که محموله شما آسیب ببیند، یا گرفتار تشریفات و قوانینی شوید که از آنها اطلاع ندارید.
